De spraak- en taalverwerving van een kind vindt op een jonge leeftijd plaats, waardoor het ook van belang is om problemen in deze verwerving vroegtijdig te signaleren. Zo kan deze taalgevoelige periode optimaal worden benut. In dit artikel wordt toegelicht wat het belang is van vroeg signalering door een logopedist en hoe dit in zijn werking gaat.

De spraak- en taalontwikkeling
Het taalverwervingsproces van een kind vindt plaats tussen de leeftijd van nul en vijf jaar. Ieder kind heeft een eigen tempo in het aanleren van een taal, maar er wordt uitgegaan dat een vijfjarige de taal als volwaardig communicatiemiddel kan beheersen. Het te bereiken niveau van taalvaardigheid hangt af van de mogelijkheden van het kind en de taalstimulatie en het taalniveau van de ouder. Een kind heeft een stimulerende taalomgeving nodig om zijn taal te kunnen ontwikkelen. In de spraakontwikkeling gaan we er van uit dat een kind dat tegen de leeftijd van zes jaar is, in staat is om de moedertaalklanken correct uit te spreken en volledig verstaanbaar is voor zijn omgeving. Uit onderzoek komt naar voren dat naar schatting 5 tot 7% van de twee tot vijfjarigen problematiek ondervindt in de spraak of taalontwikkeling en het blijkt dat behandelen van kinderen met problemen in de spraak- en taalontwikkeling grotendeels een positief effect heeft. Spraak- en taalproblematiek dat niet tijdig wordt gesignaleerd kan ook leiden tot problemen binnen andere ontwikkelingsgebieden van een kind. Een signaal dat er met de spraak- taalontwikkeling iets mis is, kan een symptoom zijn van een onderliggend probleem.

Het is bekend dat een logopedist een professional is op het gebied van communicatie. Vroeg signalering richt zich naast de spraak- taalproblematiek op meer aspecten die de spraak- taalontwikkeling en communicatie kunnen beïnvloeden. Hieronder volgen een aantal aspecten:

-       De communicatieve voorwaarden, zoals oogcontact, imitatie en beurtgedrag

-       De meertalige ontwikkeling: welke talen spreekt het kind, in welke situaties worden deze talen aangeboden en hoe verloopt deze verwerving?

-       De mondgewoonten en de mondmotoriek: Is er sprake van afwijkende mondgewoonte zoals duimen? Is er sprake van een slappe mondmotoriek? Is er sprake van overmatig kwijlen?

-       De auditieve vaardigheden en het gehoor, bijvoorbeeld bij het verwerken van klanken

-       De kind- en omgevingsfactoren die van invloed kunnen zijn

Logopedie in samenwerking met derden  
Het jonge kind kan al tijdens het tweejarigen consult bij het consultatiebureau doorgestuurd worden naar de logopedist wanneer er wordt getwijfeld of de taalontwikkeling goed verloopt. De begeleiding door de logopedist bestaat uit het verrichten van diagnostiek, het adviseren en begeleiden van ouders op het gebied van de spraak- taalontwikkeling en het adviseren over een vervolgtraject. Deze vorm van onderzoek en begeleiding is in te zetten bij alle kinderen waarbij wordt getwijfeld aan de spraak- taalontwikkeling. Ook vanuit de peutergroepen en de kinderopvang worden logopedisten betrokken bij de ontwikkeling van het jonge kind.

Het belang van vroegtijdige signalering van de taalontwikkeling
Wanneer er iets mis blijkt in de taalontwikkeling van het kind, is het van belang dat er vroegtijdig wordt ontdekt of het gaat om een taalontwikkelingsstoornis of een blootstellingsachterstand. In beide situaties heeft de logopedist de expertise om ervoor te zorgen dat het juiste traject wordt ingezet. Door vroege signalering op jonge leeftijd wordt de onderwijsbehoefte van het kind duidelijk voordat het kind naar school gaat en kan daar tijdig op worden gehandeld. Het kind begint zo zonder, of met een zo min mogelijke achterstand aan het basisonderwijs en het draagt dus bij aan een betere start in het basisonderwijs. Door vroeg signalering wordt voorkomen dat de problematiek onnodig groter wordt en tot problemen leidt op een latere leeftijd.

Kind en omgeving
Het is van groot belang dat ouders geïnformeerd worden over de spraak- taalontwikkeling en hen voorbeelden en adviezen krijgen hoe dit in de thuissituatie gestimuleerd kan worden. Dit verbeterd het taalaanbod in de leefomgeving van het kind, wat een positief effect heeft op de spraak- taalontwikkeling van het kind. Hoe meer ouders bijvoorbeeld voorlezen of zelf lezen, des te groter de kans dat het kind nieuwe woorden krijgt aangeboden en onthoudt en zelf ook gaat lezen. Om deze reden worden ouders nauw betrokken bij de logopedische behandelingen van het kind.

Ook Logopedie Reijmer werkt veel met het consultatiebureau, de peutergroepen, de kinderopvang en basisscholen samen waardoor de ontwikkeling van het jonge kind goed in de gaten gehouden wordt en vroeg signalering plaatsvindt.

Mochten er vragen zijn over de spraak- taalontwikkeling van uw kind, neem gerust contact op met onze praktijk.